Cây sầu đâu còn có nhiều tên gọi khác như: xoan Ấn Độ, xoan ăn gỏi, cây nim, xoan sầu đâu… Từ lâu, vị thuốc quý này đã được sử dụng theo kinh nghiệm dân gian chữa rất nhiều bệnh như đái tháo đường, tiêu chảy, sốt rét,... đặc biệt là các bệnh về da như mụn trứng cá, eczema, vẩy nến...
Sầu đâu đã được sử dụng từ hơn 4000 năm trước tại Ấn Độ, cây rất dễ trồng có sức sống mãnh liệt vì có thể phát triển tốt ở những vùng nhiệt độ cao như sa mạc, bán hoang mạc. Năm 1981, một số hạt giống của sầu đâu được đưa về trồng thử nghiệm tại Ninh Thuận. Đến nay, sầu đâu trở thành một cây quen thuộc ở Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh phía Nam như Ninh Thuận, Kiên Giang, An Giang. Theo kinh nghiệm dân gian, sầu đâu không chỉ dùng để ăn gỏi mà còn dùng làm thuốc chữa rất nhiều bệnh. Ở Ấn Độ, người ta thường gọi sầu đâu là “nhà thuốc của dân làng” vì cây này có thể chữa được hầu hết các bệnh cho người trong làng. Ở vùng Đông Phi, người ta lại gọi sầu đâu là “Cây bốn mươi” (Village Pharmacy Tree) vì người ta thấy rằng sầu đâu có thể chữa được 40 loại bệnh khác nhau. Ở Việt Nam, người dân thường sắc thuốc từ vỏ thân cây sầu đâu để làm thuốc chống sốt rét, chữa các bệnh ngoài da hoặc dùng lá chữa mụn nhọt, lở loét, eczema, dùng quả để làm thuốc tẩy giun…
Sầu đâu còn có tên gọi khác “neem” hay là xoan Ấn Độ. Đây là loài cây thân mộc có tuổi thọ khoảng 200 năm và tất cả các bộ phận có trên thân cây này đều là nguồn dược liệu quý. Cây sầu đâu khác hẳn cả về hình dáng lẫn tác dụng so với cây xoan đâu thường mọc ở miền Trung: cây xoan đâu có lá màu xanh, hoa màu tím, đặc biệt lá rất độc và không ăn được. Ngược lại, sầu đâu hoa màu trắng xanh, lá màu rất xanh, mọc đối xứng, mép lá có răng cưa và đặc biệt là hai đáy của phiến lá không đều; theo y học cổ truyền lá sầu đâu có vị đắng, tính mát, có thể ăn được và có chứa rất nhiều tác dụng tốt. Tác dụng kỳ diệu của lá sầu đâu đã được người Ấn Độ ứng dụng từ xa xưa để làm thuốc hạ đường huyết, chống viêm, chống ung thư, kháng khuẩn, kháng nấm, chữa sốt rét. Ngoài ra nó còn có tác dụng chống oxy hóa tế bào và kháng các tác nhân gây đột biến gen hoặc ung thư...
Sầu đâu là loại thảo dược được sử dụng rất phổ biến để chữa các bệnh về da đã được chứng minh là rất hữu hiệu trong việc điều trị mụn trứng cá, eczema, lở loét... Đó cũng là lý do vì sao tắm với lá sầu đâu trong nước nóng đã trở thành một tục lệ ở Ấn Độ. Bất cứ khi nào có vấn đề gì về da, từ dị ứng đến những bệnh về da nặng, người ta thường nấu nước lá sầu đâu để tắm rửa.
Phương pháp làm đẹp hiệu quả, mang lại làn da mịn màng từ cây sầu đâu được nhiều người sử dụng là: nấu một nồi nước với lá sầu đâu (cho khoảng 50 lá vào hai lít nước) cho đến khi lá mềm và phai màu còn nước thì trở nên xanh. Lọc lấy nước chứa vào chai. Cho khoảng 100ml nước này vào trong nước tắm sẽ giúp làm lành vết mụn trứng cá, nhiễm trùng da và u nhọt.
Nghiên cứu tác dụng trị mụn của cây sầu đâu
Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy dịch chiết từ lá cây sầu đâu có hiệu quả trên các bệnh ngoài da như vẩy nến, chàm và đặc biệt là mụn trứng cá. Cây sầu đâu có tác dụng diệt vi trùng gây mụn và giúp giảm viêm do mụn trứng cá gây ra. Những bệnh ngoài da như da nhăn, gàu, ngứa, da dầu cũng có thể chữa lành bằng cách dùng thuốc nước, kem chứa cao lá sầu đâu.
Nhiều nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng thành phần của cây sầu đâu có tác dụng chống vi khuẩn tốt. Đó là do trong thành phần của sầu đâu có chứa aspirin có tác dụng giảm viêm mạnh. Chính vì vậy sầu đâu có hiệu quả trong điều trị mụn trứng cá.
Một nghiên cứu khác tại trung tâm y tế quốc gia Delhi của Ấn Độ, hoàn thành vào tháng 6 năm 2012 trên các bệnh nhân bị mụn trứng cá đã đánh giá được tác dụng cải thiện cuộc sống của các thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 12-25 bị mụn trứng cá.
Hiện nay, mụn trứng cá trở thành nỗi ám ảnh với nhiều bạn trẻ, tỉ lệ mụn trứng cá chiếm tới 80% người trong độ tuổi thanh niên. Tuy chỉ là một bệnh lý ngoài da, nhưng với nhiều trường hợp thì mụn trứng cá là vấn đề đau đầu. Đó là khi mụn trứng cá không khỏi mà còn liên tục mọc hết lớp này đến lớp khác khiến cho làn da mịn màng trước đây nay trở thành một lớp sần sùi, gồ ghề, với nhiều vết đen, thâm, đỏ, mụn mủ,… Người bệnh càng cố nặn thì mụn càng sưng lên, thậm chí to và đau hơn, làm biến dạng da mặt. Mụn “tàn phá” sắc đẹp, khiến rất nhiều người thiếu tự tin trong giao tiếp, lo lắng, mất ngủ, căng thẳng,… Chính những yếu tố này lại là điều kiện thuận lợi cho mụn trứng cá mọc nhiều thêm và trở thành một vòng luẩn quẩn, khiến tình trạng mụn nặng nề, vết thâm nám nhiều hơn.
Để tăng cường hiệu quả điều trị mụn trứng cá, cây sầu đâu đã được sử dụng làm thành phần chính phối hợp với các dược liệu có tác dụng chống viêm, nhanh liền sẹo, hạn chế bài tiết mỡ tại lỗ chân lông như sài đất, hoàng liên, ba chạc, lô hội tạo nên một công thức toàn diện tác động lên cả nguyên nhân và triệu chứng của mụn trứng cá. Để thuận tiện cho người bệnh sử dụng, bài thuốc này đã được bào chế theo dây chuyền công nghệ hiện đại dưới dạng kem bôi có tên kem trị mụn. Sản phẩm đạt được 3 mục tiêu trong điều trị mụn trứng cá nói riêng và các loại mụn khác như: mụn mủ, nang, đinh râu,…, dưỡng ẩm, làm dịu da, giữ cho da mềm mại, góp phần giảm thâm nám, mờ sẹo, tái tạo da, cho làn da luôn mềm mại, mượt mà, sạch mụn mà không lo ngại về tác dụng phụ. là dạng cao dược liệu đầu tiên trên thị trường mỹ phẩm hiện nay, với những màu sắc và mùi vị rất đặc trưng của cao dược liệu. Đặc biệt do được bào chế hoàn toàn từ các dược liệu thiên nhiên nên ất an toàn khi sử dụng.
Để hỗ trợ điều trị mụn trứng cá, cần rửa sạch vùng da bị bệnh bằng nước ấm, khăn mềm trước khi thoa 1 lớp mỏng . Với mụn trứng cá nặng (có viêm, phù nề), nhọt, chốc lở thoa 3 lần/ ngày vào các buổi sáng, trưa, tối trước khi đi ngủ. Với mụn trứng cá thông thường, thoa 2 lần/ ngày vào các buổi sáng, tối trước khi đi ngủ.